استافیلوکوکوس اورئوس

استافیلوکوکوس اورئوس به چه شکلی دیده می‌شود:

این باکتری، کوکسی گرم مثبت و بی‌هوازی اختیاری است که به شکل خوشه در زیر میکروسکوپ دیده می‌شود. کلنی باکتری، به شکل زرد طلایی است و هنگامی‌ که بر روی محیط آگار خوندار رشد می‌کند، ایجاد همولیز می‌نماید.

استافیلوکوکوس اورئوس، آنزیم کاتالاز را توتید می‌کند. آنزیم کاتالاز موجب تجزیه پراکسید هیدروژن به آب و اکسیژن می‌شود. تست کاتالاز برای تمایز استرپ از استاف هم قابل استفاده است و این تست برای تمایز استافیلوکوک‌ها از استرپتوکوک‌ها و انتروکوک‌ها نیز استفاده می‌شود. این باکتری، آنزیم کواگولاز را تولید می‌کند. این آنزیم، خون را لخته می‌کند. سایر گونه‌های استافیلوکوک از نظر کواگولاز منفی هستند.

نقش در بیماری:

استافیلوکوک اورئوس با تولید انتروتوکسین، ایجاد مسمومیت غذایی می‌کند. باکتری ممکن است به شکل همزیست بر روی پوست وجود داشته باشد و از بینی یک سوم از مردم جدا شود، این باکتری به میزان کمتر ممکن است در گلو نیز وجود داشته باشد. وجود استافیلوکوکوس اورئوس در این شرایط به معنای عفونت نیست و نیازی هم به درمان در اینگونه موارد نمی‌باشد. وجود این باکتری در حیوانات اهلی، گربه‌ها، سگ‌ها و اسب‌ها موجب التهاب و عفونت پا در مرغ‌ها شود.

اگر سد پوستی از بین رود چه بیماریی هایی ایجاد می‌شود:

هنگامی که سد پوستی از بین برود، باکتری به بافت حمله می‌کند و بیماری‌هایی مانند: کورک و کفگیرک را ایجاد می‌کند. استافیلوکوک اورئوس در کودکان، عفونت شدید به نام سندرم پوستی فلسی شونده استافیلوکوکی را ایجاد می‌کند.

نحوه منتقل شدن عفونت‌های استافیلوکوکی:

عفونت‌های استافیلوکوکی از طریق تماس با چرک زخم یا پوست با پوست انتقال پیدا می‌کنند. تماس با وسایل شخصی مانند حوله، ملحفه، لباس و وسایل ورزشی نیز در انتقال عفونت از فردی به فرد دیگر نقش دارند که عفونت‌های عمیق ممکن است شدید باشند مانند آرتریت سپتیک، اندوکاردیت و پنومونی.

استافیلوکوک در غذا:

استافیلوکوک با تولید انتروتوکسین در غذا موجب گاستروانتریت و مسمومیت غذایی می‌شود. مسمومیت غذایی خود محدود شونده است و به درمان خاصی نیاز ندارد. بیمار پس از ۸ تا ۲۴ ساعت بهبود پیدا می‌کند. علائم مسمویت غذایی شامل اسهال، استفراغ ودرد شکمی است.

تاثیر استافیلوکوک اورئوس بر گاو:

باکتری استافیلوکوک اورئوس موجب ماستیت( وروم پستان) در گاو می‌شود. کپسول پلی ساکاریدی آن، موجب عدم شناسایی باکتری توسط سیستم ایمنی گاو می‌شود.

تاثیر استافیلوکوک بر انسان:

بسیاری از افراد، این باکتری را در بینی به صورت ناقل حمل می‌کنند. آن‌ها هیچگونه علائم بالینی نشان دهنده بیماری را ندارند. در مواقعی که باکتری بیش از حد تکثیر نماید یا وارد جایگاه‌های جدید شود، می‌تواند باعث بروز عفونت های بسیار شدید و کشنده شود.

مهمترین مکان های شروع عفونت استافیلوکوکوس اورئوس:

مجاری تنفسی فوقانی، ریه‌ها، زخم‌های باز، کاتترهای وریدی و مجاری ادراری از مهم‌ترین مکان‌های شروع عفونت هستند. در بیماران دچار ضعف سیستم ایمنی بدن تبدیل عفونت‌های ساده به عفونت ثانویه، بسیار زیاد شایع است. گسترش عفونت بعد از جایگزینی در محل اولیه، در مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت صورت می‌گیرد.

علائم اولیه گسترش عفونت:

علائم اولیه به صورت جوش یا برجستگی قرمز کوچک پوستی یا به‌ شکل محل گزش حشرات شروع شده به تدریج گسترش یافته و بزرگتر می‌گردد. سپس علائم عمومی مانند: تب و بثورات قرمز پوستی منتشر ظاهر می‌گردد. در روزهای بعد ضایعه وسیع تر شده و به صورت دمل و کورک در آمده تمام منطقه مجاور ورم کرده و دردناک است.

روند بیماری:

در ۷۵ درصد موارد که عفونت در پوست، ضمائم آن و نسج نرم است، به درمان سریع جواب می‌دهد، اما بعضی گونه‌های باکتری که دارای قدرت تخریبی زیاد هستند می‌توانند شرایط عفونی شدیدی را ایجاد کنند. انواع اخیر در صورتی‌ که اعضای حیاتی بدن را گرفتار کنند، می‌توانند منجر به گسترش شدید عفونت در عضو و ایجاد سندرم شوک سمی، عفونت خون یا ذات‌الریه تخریبی شوند. در این صورت هر عضو دیگر در بدن می‌تواند مبتلا گردد و اگر به موقع و به درستی معالجه نشود احتمال مرگ و ضایعه مریض بسیار خواهد بود. از انواع شایع می‌توان به عفونت دریچه‌های قلب عفونت استخوان و مفاصل اشاره نمود.

استافیلوکوکس، آنزیم‌های مختلفی را تولید می‌کند. کواگولاز موجب لخته شدن خون و در نتیجه عدم فاگوسیت شدن توسط گلبول‌های سفید می‌شود. هیالورونیداز، اسید هیالورونیک موجود در بافت همبند را تجزیه کرده و موجب گسترش باکتری در بدن می‌شود. استافیلوکوک اورئوس، آنزیم دزوکسی ریبونوکلئاز (DNA se) را تولید می‌کند که DNA را تجزیه می‌کند.

تمامی گونه‌های استافیلوکوک از نظر تست کاتالاز مثبت هستند. استافیلوکوک اورئوس از نظر تست کواگولاز (ایجاد لخته خون) مثبت است. آنزیم DNA se را تولید می‌کند. از نظر تست لیپاز و فسفاتاز هم مثبت است.

نقش استافیلوکوکوس ارئوس در سندرم شوک:

باکتری استافیلوکوکوس ارئوس توکسین‌های مختلفی را تولید می‌کند که در ایجاد سندرم شوک سمی نقش دارد. انتروتوکسین‌ها در مسمومیت غذایی نقش دارند و انتروتوکسین‌ها، سوپرآنتی ژن هستند.

سندرم پوستی:

توکسین فلسی‌کننده موجب سندرم پوستی فلسی شونده استافیلوکوکی می‌شود. این توکسین نوعی پروتئاز است که پوست را تجزیه می کند.

تأثیر استافیلوکوک اورئوس در کودکان:

این باکتری، توکسین‌های دیگری مانند توکسین آلفا، توکسین بتا و توکسین گاما را تولید می‌کند که موجب تجزیه غشای بسیاری از سلول‌های بدن می‌شود. توکسین پنتون- والنتین، پنومونی نکروز دهنده شدید در کودکان ایجاد می‌نماید.

درمان و مقاومت آنتی بیوتیکی استافیلوکوکوس اورئوس:

مقاومت به متی سیلین و سایر پنی سیلین‌های مقاوم به پنی سیلیناز به دلیل اپرون mec است. این اپرون، بخشی از کاست کروموزومی استافیلوکوکی (SCC mec) است. ژن mec A، پروتئین متصل شونده به پنی سیلین با نام PBP2a را کد می‌کند که میل پیوندی پایینی برای آنتی‌بیوتیک‌های بتالاکتام دارد.

پروتئین‌های PBP:

لازم است بدانید که پروتئین‌های PBP در ساخت و ساز دیواره سلولی باکتریایی نقش دارند. از این رو، وجود چنین پروتئین جدیدی تحت تأثیر آنتی بیوتیک نخواهد بود و باکتری به راحتی به زندگی خود ادامه می‌دهد. این سویه‌ها در اصطلاح استافیلوکوک‌های مقاوم به متی سیلین (MRSA) می‌گویند.

درمان MRSA:

برای درمان MRSA، از آنتی‌بیوتیک دیگری به نام وانکومایسین استفاده می‌شود. همچنین از آنتی‌بیوتیک جدیدی به نام لینزولید نیز برای درمان MRSA استفاده شده‌است.

آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلوکوزیدی مانند:

جنتامایسین، استرپتومایسین و کانامایسین زمانی به خوبی علیه استافیلوکوک‌ها جواب می‌دادند اما استافیلوکوک به مرور زمان به این آنتی‌بیوتیک‌ها نیز مقاوم شد. و در درمان آنتی‌بیوتیک‌های مقاوم به ونکومایسین از سفالوسپیرین‌های نسل پنجم مثل سفتازولین استفاده می‌شود.