هیدروکربن های آروماتیک تک حلقه ای:
به ترکیباتی که در ساختار آن ها فقط دو عنصر کربن و هیدروژن شرکت کنند، هیدروکربن می گویند، هیدروکربن ها به دو دسته اصلی آلیفاتیک و آروماتیک تقسیم می شوند. این ترکیبات دارای ساختار حلقوی و یا زنجیره ای می باشند.
ترکیبات آروماتیک: دسته ای از ترکیب های آلی که ساختاری حلقوی دارند، بوی خوشی دارند و به مقدار زیادی در قطران زغال سنگ یافت می شوند را هیدروکربن های آروماتیک می گویند، برخلاف آلکن ها و آلکین ها، بنزن و سایر ترکیبات آروماتیک، تمایلی برای انجام واکنش های افزایشی از خود نشان نمی دهند، ولی در واکنش های جانشینی شرکت می کنند که یکی از صفات شاخص این دسته از مواد می باشد. جای گیری شش اتم کربن در یک ترکیب آروماتیک را حلقه بنزن می گوییم. بنزن با فرمول C6H6 ساده ترین و نخستین هیدروکربن آروماتیک شناخته شده است.
BTEX چیست؟
بی تی ای ایکس BTEX ، مخفف چهار کلمه بنزن، تولوئن ، اتیل بنزن و زایلن ها است، که مخلوط آروماتیک های مهم را تشکیل میدهند. از ترکیبات مهم خانواده آلاینده های آلی فرار هستند که استفاده گسترده ای در فرایندهای صنعتی دارند و از منابع مختلف تولید و منتشر می شوند. قبلا مخلوط این آروماتیک ها از زغال سنگ استخراج میشد و امروزه بخش عمده این محصولات از نفت به دست می آید.
مخاطرات BTEX :
این مواد اثرات مخرب بر سلامتی انسان و محیط زیست دارند. یکی از مهم ترین عوامل ایجاد کننده آلایندگی هوا، ذرات زیر دو و نیم میکرون هستند و بررسی ها حاکی از آن است که ترکیبات آروماتیک، بنزن و به طور کلی ترکیبات حلقوی از عوامل ایجاد چنین ذراتی می باشند.
آلودگی هوا یکی از مشکلاتی است که امروزه با توسعه شهرنشینی، افزایش وسایل نقلیه موتوری و صنعتی شدن، بسیاری از نقاط جهان را درگیر خود ساخته است. ترکیبات آلی فرار از آلاینده های بسیار مهم هوا می باشند.
این گروه ترکیبات آلی از نظر اقتصادی اهمیت زیادی داشته و شامل چندین هزار ترکیب گوناگون است، که بسیاری از آن ها به عنوان حلال استفاده می شوند. طبق بررسی های انجام شده دسته ای از این ترکیبات که همواره با هم حضور دارند حتی در غلظت های پایین بسیار مضر برای سلامتی انسان می باشند، ترکیبات BTEX بوده که شامل بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن هستند و ۳۰ درصد ترکیبات بنزین را شامل می شوند.
اثرات ترکیباتBTEX بر سلامتی انسان:
این ترکیبات از ارائه عملکرد درست توسط سلول ها جلوگیری می کند. به عنوان مثال، با تحت تاثیر قرار دادن مغز استخوان از تولید گلبول های قرمز خون به میزان کافی جلوگیری می کند که می تواند به کم خونی (آنمی) منجر شود.
همچنین، این ترکیبات می توانند با ایجاد تغییر در سطوح پادتن های خون و کاهش تعداد گلبول های سفید خون به سیستم ایمنی بدن آسیب وارد کنند.
عوارض مواجهه با ترکیبات BTEX:
افرادی که سطوح زیاد این مواد را تنفس می کنند ممکن است طی چند دقیقه تا چند ساعت با نشانه ها و علائم زیر مواجه شوند:
خواب آلودگی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، سرگیجه، سردرد، لرز، سردرگمی
اثر اصلی این ترکیبات ناشی از مواجهه بلند مدت (یک سال یا بیشتر) بر خون است. این ترکیبات آثار مضری بر مغز استخوان دارند و می توانند کاهش گلبول های قرمز خون را به همراه داشته باشند که به کم خونی منجر می شوند.
همچنین، می توانند موجب خونریزی شدید شوند، بر سیستم ایمنی اثر منفی گذاشته و احتمال ابتلا به عفونت را افزایش دهند.وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا این ترکیبات را برای انسان سرطان‌زا عنوان کرده است. مواجهه بلند مدت با سطوح زیاد این ترکیبات در هوا می تواند موجب سرطان خون (لوسمی) شود.
آزمون BTEX:
مهمترین نکته در انتخاب یک آزمایشگاه حصول اطمینان از کیفیت و صحت نتایج است. معیار دانش پارس که یک آزمایشگاه خصوصی و مستقل می باشد با داشتن گروهی از متخصصان با تجربه آزمایشگاهی در زمینه آزمون های مختلف و همچنین برخورداری از تاییدیه های معتبر ملی و استانی نظیر گواهینامه تایید صلاحیت آزمایشگاه براساس استاندارد ISO/IEC 17025 از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران، تاییدیه آزمایشگاه همکار استانی و پروانه بهره برداری آزمایشگاه مجاز از سازمان غذا و دارو و… به بررسی کیفیت و ایمنی این محصولات می پردازد.
آزمون اندازه گیری BTEX در نمونه های زوربنت، حلال هگزان، آب و ترکیبات نفتی در آزمایشگاه کروماتوگرافی گازی (GC) معیار دانش پارس قابل انجام می باشد.
بدون دیدگاه