اندازه گیری نیتروزآمین ها در فراورده های آرایشی و بهداشتی

مقدمه ای بر اندازه گیری نیتروزآمین ها در فراورده های آرایشی و بهداشتی

نیتروز آمین ها ترکیباتی هستند که بسیار خطرناکند و باعث بروز سرطان می شوند و از این رو حائز اهمیت اند. نیتروز آمین ها از ترکیب نیترات ها با آمین های نوع دوم و سوم تشکیل می شوند.

نیتروزآمین ها همچنین ممکن است از آمین های نوع سوم تشکیل شوند. این تغییر نیازمند شکستن پیوند کربن و نیتروژن در یکی از گروه های آلکیل متصل به اتم نیتروژن است.

میزان و ماهیت این فرآیندها، به طور چشمگیری به ساختار آمین نوع سوم وابسته است. برخی از آمین های نوع سوم، به صورت غیرمعمول، دارای واکنش پذیری بالایی نسبت به نیتروزدار شدن هستند که مربوط به وجود خصوصیات ساختاری ویژه است.

تجزیه و تحلیل محصولات آرایشی و بهداشتی، مراقبت شخصی کالاهای مصرفی برای محتوای نیتروزآمین، باید در ارزیابی ایمنی محصول لحاظ شود تا از رعایت مقررات جدید محصولات آرایشی و بهداشتی اطمینان حاصل شود.

هم­چنین ذکر شده است که محصولات آرایشی و بهداشتی با عمر بیش از 5 سال، دارای غلظت­ های بالاتر نیتروزآمین ­ها نسبت به نمونه های جدید محصولات مشابه بوده ­اند.

این نشان می­دهد که تشکیل N-نیتروزآمین ­­ها، ماندگاری محصولات آرایشی و بهداشتی را محدود می­کند و باید به عنوان بخشی از ارزیابی ایمنی معمول محصول آرایشی و بهداشتی بررسی شود.

در بین N-نیتروزآمین ­ها، N-نیتروزو دی اتانول آمین(NDELA) به عنوان آلوده کننده­ ی بالقوه­ ی فراورده­ های آرایشی و بهداشتی شناخته شده است.

خطر ورود نیتروزآمین ها در بدن

نیترات ها به طریق مختلف وارد بدن انسان می شوند و از این رو تشکیل نیتروز آمین ساده است.

نیترات به صورت نیترات سدیم که به عنوان نگهدارنده باکتری و رنگ طبیعی در فراورده های گوشتی وارد بدن انسان می شود. نیترات موجود در محصولات کشاورزی و هم چنین آب های آشامیدنی که به دلیل ورود کودهای حاوی نیترات به منابع آب آلوده می شوند، از جمله منابع ورود به بدن انسان می شوند.

هنگامی که نیترات به دستگاه گوارش راه می یابد حدود 5 درصد از کل نیترات در  بزاق، معده، روده بزرگ و مثانه با کمک آنزیم ردوکتاز تبدیل به نیتریت می شود، نیتریت از طریق ترکیب با اسید آمینه در سیستم گوارش به نیتروزآمین تبدیل می شود.

در صورتی که بیش از حد مجاز در فراورده های گوشتی، سبزیجات آب و … مصرف شود خطرات زیادی را برای سلامتی انسان ها به همراه دارد. بزرگ ترین تهدید نیتروزآمین ها برای سلامت انسان خطر ابتلا به سرطان می باشد.

خطرات:

ترکیبات n- نیتروز یکی از عوامل مهم در سرطان در جوامع امروز بشر می باشد. نیتروزآمین ها بیش از سایرین باعث بروز سرطان می شوند. اثر سمی این مواد برای اولین بار در سال در 1937 بوسیله فروند (Freund) کشف شد.

ترکیبات نیتروزآمین برای کبد بسیار سمی بوده و موجب سرطان کبد می گردد. آژانس بین المللی تحقیقات سرطان بعنوان یکی از وظائف خود مطالعات را در این زمینه شروع کرد.

 N-نیتروزآمین­ها ترکیباتی هستند که سرطان زایی و جهش زایی آن اثبات شده است.

عوامل مؤثر بر تشکیل نیتروزآمین ­ها:

نیتروز آمین ها در محصولات آرایشی و بهداشتی از جمله شامپو ها وجود دارند که در حین تولید و همچنین انبار تشکیل می شوند.

هنگامی که آمین های نوع دوم با یک ماده نیتراته کننده مانند نیتریت یا اکسید نیتروژن وارد واکنش شوند، نیتروزآمین ها تشکیل می شوند.

در بین N-نیتروزآمین ها، N-نیتروزو دی اتانول آمین(NDELA) به عنوان آلوده کننده­ی بالقوه­ی فراورده ­های آرایشی و بهداشتی شناخته شده است.

نیتریت تحت شرایط خنثی تا قلیایی با احیای نیترات توسط باکتری ها یا احیای شیمیایی، تشکیل می شود. نیتریت یونی با آلدهیدها ( به خصوص فرمالدهید) و آمین­ ها واکنش داده و از طریق ایمین­ ها به عنوان حد واسط، نیتروزآمین تولید می­کند.

استرهای نیتروژن (نیتریت ­های آلکیل) نیز می­توانند با واکنش جا به جایی شامل نیتریت یونی، از سایر استرها تشکیل شوند.

استرهای نیتروژن، عوامل نیتروزدار کننده­ی بسیار مؤثری هستند. آمیدهای دی آلکانول آمین­ ها، در دماهایی که از گرمای مخلوط شدن حاصل می­شود، به آسانی با نیتریت یونی واکنش می­دهند.

همچنین آمیدهای دیگر در حضور الکل­ های با دمای جوش بالا مانند گلیسرول، می­توانند در اثر حرارت با نیتریت واکنش داده و نیتروزآمین تولید نمایند. اندازه گیری نیتروزآمین در فرآورده های گوشتی.

در حالت اول، آمید دی آلکانول آمین، به عنوان مثال یک آمید اسید چرب، به آرامی از لحاظ درون وبرون مولکولی با انتقال آسیل از نیترژن به اکسیژن الکل، نوآرایی می­شود.

اگرچه این فرایند شامل تعادلی است که آمید را به شدت به خود جذب می­کند، استر حاصل به سرعت با نیتریت یونی واکنش داده و یک استر نیتروژن ایجاد می­کند و سپس با آمین نوع دوم آزاد شده، واکنش داده و یک نیتروزآمین تشکیل می­دهد.

کاهش تولید نیتروزآمین در حین تولید و انبار:

برای کاهش فرایند تولید نیتروزآمین بایستی از مواد اولیه با خلوص مناسب و میزان مناسبی از آمین های نوع دوم استفاده شود.

زیرا آمین های نوع دوم در ترکیب با عوامل نیتروزدار کننده تشکیل نیتروز آمین می دهند.

آلودگی نیتریت در آزمایشگاه یا در اتمسفر بخش تولید و بسته بندی و انبار  محصولات آرایشی و بهداشتی، موجب پیدایش نیتروزآمین ها در حین تولید می گردد.

نیتروزآمین ها جز ترکیباتی هستند که در حین نگهداری نیز تولید می شوند و از این جهت استفاده از محصولات بهداشتی که تاریخ انقضای آن ها گذشته و یا مدت زمان زیادی از تولیدشان سپری شده است نسبت به محصولات مشابه جدید توصیه نمی شود.

به همین دلیل ماندگاری محصولات تحت تاثیر این ماده سرطان زا قرار می گیرد و  سازمان یا ارگان های ناظر بایستی ایمنی این محصولات را مورد بررسی قرار دهند.

اندازه گیری نیتروزآمین ها در فرآورده های گوشتی در آزمایشگاه برتر معیار دانش پارس:

مهمترین نکته در انتخاب یک آزمایشگاه حصول اطمینان از کیفیت و صحت نتایج است.

معیار دانش پارس که یک آزمایشگاه خصوصی و مستقل می باشد با داشتن گروهی از متخصصان با تجربه آزمایشگاهی در زمینه آزمون های مختلف و همچنین برخورداری از تاییدیه های معتبر ملی و استانی نظیر گواهینامه تایید صلاحیت آزمایشگاه براساس استاندارد ISO/IEC 17025 از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران، تاییدیه آزمایشگاه همکار استانی و پروانه بهره برداری آزمایشگاه مجاز از سازمان غذا و دارو و… به بررسی کیفیت و ایمنی این محصولات می پردازد.

اندازه گیری نیتروزآمین ها در انواع شامپو و مایع ظرفشویی به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا در آزمایشگاه معیار دانش پارس قابل انجام می باشد.