اندازه گیری ناتامایسین در فرآورده های غذایی

مقدمه ای بر اندازه گیری ناتامایسین:

تعریف ناتامایسین (Natamycin):

ناتامایسین یا پیماریسین (E235) یک داروی ضد قارچ است که برای درمان عفونت های قارچی اطراف چشم استفاده می شود. از ناتامایسین در صنایع غذایی به عنوان ماده نگهدارنده نیز استفاده می شود. این ماده با تخمیر نوع خاصی از باکتری استرپتومایسس تولید می شود. پس از عمل استخراج، ناتامایسین به دست آمده تحت اثر سانتریفیوژ، فیلتر و شستشو قرار می گیرد تا محصول تولید شده خالص و با کیفیت باشد. ناتامایسین به میزان ناچیزی در آب محلول است و نگه دارنده ای بدون طعم و بی رنگ می باشد که برای اثر بخشی نسبت به انواع نگه دارنده های شیمیایی، وابستگی کمتری به pH دارد و در مقادیر کمتر از 10 ppm بر روی بیشتر کپک ها موثر می باشد.

تعریف دوم:

ناتامایسین یکی از انواع نگه دارنده های طبیعی صنعت غذا می باشد که از کشت میکروبی استرپتومایسس ناتالنسیس تحت یک فرایند کنترل شده تخمیر حاصل می شود. پس از عمل استخراج، ناتامایسین به دست آمده تحت اثر سانتریفیوژ، فیلتر و شستشو قرار می گیرد تا محصول تولید شده خالص و با کیفیت باشد. ناتامایسین به میزان ناچیزی در آب محلول است و نگه دارنده ای بدون طعم و بی رنگ می باشد که نسبت به انواع شیمیایی نگه دارنده ها برای اثر بخشی وابستگی کمتری به pH دارد و در مقادیر کمتر از 10ppm بر روی بیشتر کپک ها موثر می باشد.

این ماده به دو صورت مایع و پودری تولید می شود؛ بنابراین یکی از امتیازات استفاده از ناتامایسین به جای نگه دارنده های شیمیایی است. استفاده دیگر از آن هم به صورت پودری در ترکیب با فرمولاسیون و هم به صورت یک سوسپانسیون مایع مثل مخلوط کردن با آب نمک و اسپری آن بر روی محصول می باشد. نقطه هدف ناتامایسین ارگسترول در دیواره سلولی می باشد.ارگسترول یک سد ساختمانی در برابر کپک و مخمردر دیواره سلولی به وجود می آورد که مسئول نقل و انتقال مواد غذایی در درون سلول می باشد و به همین دلیل برای بقای کپک و مخمر مهم می باشد. به دلیل اینکه ارگسترول در دیواره باکتری ها موجود نیست این نگه دارنده بر روی باکتری ها بی اثر می باشد.

مکانیسم ناتامایسین در برابر مخمرها وکپک ها:

ناتامایسین به ساختمان ارگوستول (ergosterol) موجود در دیواره سلولی مخمرها و کپک ها، که انتقال مواد غذایی را از طریق غشاء امکان پذیر می سازد، متصل می شود. هنگامی که ناتامایسین به ارگوستول متصل شود، انتقال مواد مغذی مسدود شده و موجب مرگ سلول میشود. به دلیل اینکه ارگوسترول در دیواره باکتری ها موجود نیست این نگه دارنده بر روی باکتری ها بی اثر می باشد.

مقدار LD50 این ماده در حیوانات و انسان ها متفاوت میباشد. متابولیت های ناتامایسی فاقد سمیت هستند و محصولات حاصل شکستگی ناتامایسین در شرایط مختلف ذخیره سازی، ممکن است LD50 پایین تر از ناتامایسین داشته باشند. در انسان، اگر مقدار مصرفی این ماده زیاد باشد، در طی چند روز، باعث تهوع، استفراغ و اسهال شد.

کاربرد ناتامایسین: Natamycin

ناتامایسین به طور گسترده ای برای جلوگیری از فساد مواد غذایی بعنوان مانعی برای رشد قارچ ها استفاده می شود. معمولاً در محصولات غذایی مانند پنیر، کالباس ها و به طور خاص تر، معمولاً در محصولاتی مانند پنیر خامه ای، پنیر لپه، خامه ترش، ماست، پنیر خرد شده، برش پنیر و مخلوط سالاد بسته بندی شده، برای جلوگیری از رشد مخمرها و کپک ها استفاده می شود و به طور طبیعی باعث افزایش عمر مفید و کاهش ضایعات مواد غذایی می شود.

در بعضی از کشورها بسته به مصوبات مقرراتی، از ناتامایسین در سایر محصولات نیز مانند نان، کیک، نوشیدنی و ماست برای درمان عفونت های قارچی از جمله کاندیدا، آسپرژیلوس، سفالوسپوریم، فوزاریوم و پنی سیلیوم استفاده می شود.

کاربرد ناتامایسین

ناتامایسین در صورت تجویز، جذب ناچیز در بدن را نشان می دهد. هنگامی که به صورت خوراکی مصرف می شود، مقدار کمی توسط دستگاه گوارش جذب نمی شود و این امر برای عفونت های سیستمیک مناسب نیست. مزایای بالقوه برای استفاده از ناتامایسین ممکن است شامل جایگزینی مواد نگهدارنده شیمیایی سنتی ،تأثیر عطر و طعم خنثی و وابستگی کمتری به pH برای اثر بخشی باشد، همانطور که در مواد نگهدارنده شیمیایی معمول است.

یكی از دلایل تولیدكنندگان مواد غذایی برای استفاده از ناتامایسین، جایگزین کردن با نگهدارنده مصنوعی سوربیك اسید است. عمل ناتامایسین میکروارگانیسم های دیگر را از بین نمی برد، به این معنی که روند طبیعی غذا را تغییر نمی دهد و بر خلاف سایر داروهای ضد میکروبی، در ظاهر، طعم یا رنگ محصولات تأثیر نمی گذارد.

کاربرد ناتامایسین در صنایع غذایی:

سالادهای میکس بسته بندی شده برای جلوگیری از رشد قارچ ها

به عنوان نگه دارنده در صنایع گوشتی و لبنی

جایگزین نگه دارنده سنتتیک اسید سوربیک

خامه ترش،ماست

پنیرهای ورقه ای

انواع سس ها

اندازه گیری ناتامایسین در آزمایشگاه معیار دانش پارس:

مهمترین نکته در انتخاب یک آزمایشگاه حصول اطمینان از کیفیت و صحت نتایج است. معیار دانش پارس که یک آزمایشگاه خصوصی و مستقل می باشد با داشتن گروهی از متخصصان با تجربه آزمایشگاهی در زمینه آزمون های مختلف و همچنین برخورداری از تاییدیه های معتبر ملی و استانی نظیر گواهینامه تایید صلاحیت آزمایشگاه براساس استاندارد ISO/IEC 17025 از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران، تاییدیه آزمایشگاه همکار استانی و پروانه بهره برداری آزمایشگاه مجاز از سازمان غذا و دارو و… به بررسی کیفیت و ایمنی این محصولات می پردازد.

آزمون اندازه گیری ناتامایسین در فرآورده های غذایی توسط آزمایشگاه معیار دانش پارس قابل انجام می باشد.