آزمون «اندازه گیری مواد فعال در سطح»
آزمایشگاه شیمی معیاردانش پارس
اندازه گیری مواد فعال در سطح
سورفکتانتها یا مواد فعال سطحی (به انگلیسی: Surfactant) موادی هستند که هنگامی که به مقدار بسیار ناچیز استفاده می‌شوند کشش سطحی آب را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند.
ساختار
سورفکتانتها معمولاً ترکیباتی آلی هستند که دارای گروه‌های هیدروفوبیک که نقش دم و دنباله را دارد و گروه‌های هیدروفیلیک که نقش سر را دارد می‌باشند بنابراین معمولاً به‌طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می‌شوند.
کارکرد در بدن
سورفکتانت های بدن (حاوی فسفولیپیدها، چربی‌های خنثی، اسیدهای چرب) که در ریه ترشح می‌شوند با کاهش کشش سطحی مانع آتلکتازی ریه‌ها و سهولت اتساع آلوئولها هنگام دم می‌شوند.
مسمومیت با مواد نفتی یا تولد زودرس جنین با فقدان سورفکتانت و آتلکتازی همراه است.
خواص ضدعفونی‌کننده
سورفکتانت‌های کاتیونی درمحلول آبی به یک کاتیون نسبتاً بزرگ فعال و یک یون کوچک غیرفعال یونیزه می‌شود.
ترکیبات کاتیونی علاوه براثرات امولسیون‌کننده و پاک‌کننده دارای فعالیت باکتری‌کش علیه باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی می‌باشند.
بسیاری از ترکیبات ضدعفونی‌کننده معروف مانندبتادین و ستیل پیریدینیوم خواص سورفکتانتی دارند.
اشکال دارویی
از دو دهه پیش اشکال دارویی سورفکتانتها عرضه شده و موجب کاهش مؤثر مرگ و میر نوزادان مبتلا گردید.
اشکال دارویی به فرم کاملاً طبیعی یا کاملاً سنتتیک یا اشکال طبیعی اصلاح شده تولید می‌گردند.
از نمونه‌های کاملاً طبیعی می‌توان به داروهای کرسورف Curosurf توسط شرکت چیزی، ایفاسورف Infasurf توسط شرکت اونی یا بلس BLES اشاره کرد.
از نمونه‌های سنتتیک می‌توان به داروی اگزوسورف Exosurf اشاره کرد. از نمونه‌های داروی طبیعی اصلاح شده می‌توان به داروهای سوروانتا Survanta توسط شرکت ابوی،
برکسورف Beraksurf توسط شرکت تکزیما، سورفکتن Surfacten توسط شرکت میتسوبیشی اشاره کرد که پس از استخراج عصاره طبیعی از ریه گاو برای اصلاح مقادیر مواد مؤثر
در کاهش کشش سطحی و در نتیجه بهبود عملکرد آن‌ها به آن نوع سنتتیک این مواد افزوده می‌شود.
رشد ریوی جنین
از هفته ۳۳ سورفاکتانت در ریه جنین شروع به ساخت می‌کند بنابراین اگر از این هفته به بعد کودک به دنیا بیاید مشکل کمتری از نظر تنفسی خواهد داشت
ولی تولد نوزاد زودرس تر با ایجاد سندرم زجر تنفسی نوزادان یا بیماری غشای هیالن ممکن است موجب مرگ شود. برای تسریع در رشد ریه جنین هنگامی که
احتمال زایمان زودرس وجود دارد به مادر داروهای کورتیکواستروئیدی تجویز می‌شود. همچنین سورفکتانت ریوی غیر تب زا و استریل موجود می‌باشد
که فقط از راه داخل تراشه‌ای استفاده می‌شود. سورونتا عصاره طبیعی ریه گاو می‌باشد که حاوی فسفولیپیدها، چربی‌های خنثی، اسیدهای چرب، و پروتئین‌های وابسته به
سورفکتانت می‌باشد که به این ترکیب کولفوسریل پالمیتات (دی پالمیتوئیل فسفاتیدیل کولین)، پالمیتیک اسید، و تری پالمیتین افزوده شده‌است تا ترکیب استانداردی ایجاد شود
که خواصی مشابه خواص پایین آورنده کشش سطحی سورفکتانت ریه طبیعی را نشان دهد.
در حال حاضر اندازه گیری مواد فعال در سطح، در آزمایشگاه شیمی، معیاردانش پارس قابل انجام می باشد.
