اندازه گیری جیوه در انواع بافت ­ها با دستگاه اتمیک

مقدمه ای بر اندازه گیری فلزات سنگین (جیوه)

جیوه چیست؟

جیوه از فلزات سنگینی است که در پوسته زمین یافت می شود. این ماده از طریق پدیده های طبیعی مثل فوران آتشفشان ها به محیط زیست وارد می شود و در طبیعت عمدتا به صورت ترکیبات آلی جیوه، نمک های جیوه و جیوه عنصری وجود دارد. در حال حاضر فعالیت های انسانی مثل سوزاندن زغال سنگ و استخراج طلا، عوامل آزاد شدن جیوه در طبیعت هستند. جیوه تنها فلزی است که در دمای اتاق مایع و به راحتی تبخیر میشود.

مهمترین نمک های جیوه عبارتند از:

کلرید جیوه: بسیار خورنده، پالایش شده و بسیار سمی است.

فولمینات جیوه: یک چاشنی که در تولید مواد منفجره کاربرد دارد.

سولفید جیوه: در رنگسازی مورد استفاده قرار میگیرد.

ترکیبات آلی جیوه نیز مهم هستند که تخلیه الکتریکی سبب میشود تا با گازهای بی اثر ترکیب شوند و ترکیبات Methylmercury را تولید کنند که در آب ها و جریانات آبی عامل آلوده کننده هستند.

کاربردهای جیوه

بیشترین کاربرد آن در ساخت مواد شیمیایی صنعتی و کاربرد های برقی و الکتریکی است.

تولید وسایل اندازه گیری: دماسنج ها به خصوص برای حرارت بالا، فشار سنج ها و پمپ های انتشار

نقطه سه گانه جیوه – 8344/38- درجه سانتیگراد – نقطه ثابتی است که بعنوان معیار در مقیاسه های بین‌المللی حرارتی ( ITS-90 ) بکار رفته است.

در لامپ های فلئورسنت ونئون و تابلوهای تبلیغاتی

درکشاورزی ترکیبات آلی جیوه به منظور پوشش های دانه ای به کار برده میشود تا از رشد قارچ روی بذرهای کشاورزی جلوگیری کنند.

ترکیبات جیوه در لوازم آرایشی و بهداشتی به عنوان کرم های زیبایی، محافظ پوست و جلوگیری از آکنه به کار میرود. سویچ های جیوه­ ای، حشره­ کش ها، کاتالیزورها و باتری­ های جیوه ­ای، رنگ های محافظ چوب، جواهرسازی، برای تولید هیدروکسید سدیم از دیگر موارد کاربرد جیوه میباشد.

تاثیر جیوه بر سلامتی:

مسمومیت با جیوه ناگهان بروز نمی کند و در شرایط ایده آل، بدن باید عاری از جیوه باشد، اما به دلیل نوع رژیم غذایی، تماس های محیطی، مواد مورد استفاده در دندان پزشکی و… تقریبا تمام افراد در جهان مقداری جیوه در بدن خود دارند. نیمه عمر ترکیبات جیوه در بدن هفتاد روز است، بنابراین جذب این ماده آهسته است و این مساله زمینه ذخیره شدن در بدن را به وجود می‌آورد.

جیوه بعد از نوشیدن به سختی در بدن می‌ماند، چون این فلز زیست ‌فراهمی کمی دارد. زیست‌ فراهمی درصدی از دارو یا سم است که وارد گردش خون می‌شود. خطر اصلی استنشاق بخار جیوه است، چون بخار توسط بدن جذب می‌شود.

جیوه از راه تماس پوستی، تنفس و بلعیدن، قابل جذب میباشد. تماس با جیوه در مقادیر زیاد سیستم عصبی مرکزی را کنترل می کند و باعث تحریک پذیری، گیجی، تغییرات رفتاری، لرزش در اندام ها، سردرد، از دست رفتن شنوایی، اختلالات شناختی، توهمات و حتی مرگ می شود. تماس با جیوه همچنین می تواند بر سیستم قلب و عروق تاثیر بگذارد و باعث افزایش فشار خون در انسان ها و حیوانات شود همچنین ضایعات مغزی و کبدی از عوارض شایع تماس با جیوه است. مسمومیت حاصل از جیوه در صورت حاد بودن باعث اختلالات گوارشی در روده و کاهش فعالیت های کلیه میشود.

 پس از مصرف ماهی ها و غذا های دریایی حاوی جیوه بیش از ۹۵ درصد این فلز سنگین وارد جریان خون می شود.سپس در بدن حرکت کرده و به سلول ها در بافت ها و ارگان های مختلف نفوذ می کند و برای سال ها در آن ها باقی می ماند. در این شرایط ممکن است فرد دچار علایمی شود که از ارتباط آن با جیوه بی خبر باشد.

اندازه گیری جیوه:

مهمترین نکته در انتخاب یک آزمایشگاه حصول اطمینان از کیفیت و صحت نتایج است. معیار دانش پارس که یک آزمایشگاه خصوصی و مستقل می باشد با داشتن گروهی از متخصصان با تجربه آزمایشگاهی در زمینه آزمون های مختلف و همچنین برخورداری از تاییدیه های معتبر ملی و استانی نظیر گواهینامه تایید صلاحیت آزمایشگاه براساس استاندارد ISO/IEC 17025  از مرکز ملی تایید صلاحیت ایران، تاییدیه آزمایشگاه همکار استانی و پروانه بهره برداری آزمایشگاه مجاز از سازمان غذا و دارو و… به بررسی کیفیت و ایمنی این محصولات می پردازد.

 بهترین روش اندازه گیری جیوه سیستم هیدرید میباشد که انجام در آزمایشگاه معیار دانش پارس امکان پذیر میباشد.