نقش مواد مغذی گیاهی در تولید محصولات زراعی به خوبی تثبیت شده‌است. ۱۶ ماده مغذی اساسی در گیاهان شامل کربن (C)، هیدروژن (H)، اکسیژن (O)، نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، آهن (Fe)، گوگرد (S)، روی (روی)، منگنز(منگنز)، مس(مس)، بورون(B)، مولیبدن (مو) و کلر هستند. این عناصر مغذی باید در مقادیر مورد نیاز برای رسیدن به محصول با کیفیت در دسترس محصولات زراعی قرار بگیرند.
مواد مغذی مورد نیاز ممکن است از منابع مختلفی مانند جو، خاک، آب آبیاری، کودهای معدنی، کودهای شیمیایی و کودهای بیولوژیکی حاصل شود. ترکیبات، مقادیر و ادغام مواد مغذی مورد نیاز از منابع مختلف به عوامل مختلفی از جمله نوع محصول، خاک، در دسترس بودن منابع مختلف و در نهایت به ملاحظات اقتصادی بستگی دارد.
آنالیز دقیق و به موقع خاک، در تعیین الزامات مواد مغذی گیاه، برای تشخیص و بکار گیری منابع آن قابل اهمیت می‌باشد. امکانات تحلیلی مورد نیاز برای آنالیز شیمیایی خاک‌ها، گیاهان، آب و کود از نظر ماهیت کاملاً یکسان است.
آنالیز خاک مجموعه‌ای از فرآیندهای مختلف شیمیایی است که میزان مواد مغذی موجود در گیاه را در خاک تعیین می‌کند، اما بررسی خصوصیات فیزیکی و بیولوژیکی خاک هم برای تغذیه گیاهان یا “سلامت خاک” حائز اهمیت می‌باشد. آنالیز شیمیایی خاک، محتوای مواد مغذی مورد نیاز گیاه را تعیین می‌کند.
نمونه‌برداری از خاک
آنالیز آزمایشگاهی نمونه‌ها
تفسیر نتایج با صدور توصیه کود
روش‌ها و مراحل بدست آوردن نمونه‌های خاک با توجه به هدف نمونه‌گیری متفاوت است. آنالیز نمونه‌های خاک ممکن است برای اهداف مهندسی و کشاورزی مورد نیاز ارزیابی باروری خاک و توصیه‌های کود برای محصولات زراعی توصیف می‌کند.
مهمترین مرحله آنالیز خاک نه در آزمایشگاه بلکه در مزارع نمونه برداری از خاک صورت می‌گیرد. در مرحله نمونه برداری خاک، مراقبت و مهارت جمع‌آوری نمونه‌های خاک مهمترین نکته می‌باشد. به گونه‌ای که نمونه‌های نماینده خوبی از خاک مورد نظر نباشند، بزرگترین منبع خطا در یک برنامه آنالیز و توصیه خاک را تشکیل می‌دهند.
خاک‌ها از جایی به مکان دیگر متفاوت است. با توجه به این، باید تلاش شود نمونه‌ها به گونه‌ای گرفته شود که کاملاً نماینده این رشته باشند. فقط ۱-۱۰ گرم خاک برای هر یک از تعیین شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این نمونه باید تا حد ممکن کل سطح ۰ تا ۲۲ سانتی متر خاک را نشان دهد، وزن آن حدود ۲ میلیون کیلوگرم در هکتار باشد.
- ازت کل
- ازت اوره
- پتاسیم محلول در آب
- فسفر محلول در سیترات
- عناصر کل (روی، منگنز، مس، آهن، بور، مولیبدن، منیزیم، کلسیم و سدیم)
- آهن فرو و فریک
- گوگرد عنصری
- مواد آلی
- از هم پاشیدگی در آزمایشگاه و خاک
- رطوبت (خلاء)
- pH
- ازت آمونیاکی
- درصد آزادسازی ازت یک روزه و هفت روزه
- فسفر محلول در آب
- عناصر محلول در آب
- عناصر سنگین (سرب، کادمیوم، نیکل، کبالت و آرسنیک)
- کلر محلول
- گوگرد محلول در آب
- اسید فسفریک آزاد (P2O5)
- درصد حلالیت
- رطوبت (آون)
- EC
- ازت نیتراتی
- بیوره
- فسفر کل
- عناصر کلاته
- دانه بندی (شماره الک بر اساس استاندارد ملی موجود)
- گوگرد کل
- کربن آلی
- اسیدیته آزاد (H2SO4)
- هیومیک اسید
- مواد نامحلول در آب
- دانسیته