مقدمه ای بر آزمایشگاه طیف سنجی جذب اتمی (AAS)
طیف سنجی جذب اتمی یک تکنیک تجزیه ای برای تعیین غلظت اتمها یا یون های فلزی در یک نمونه میباشد. این روش بر اساس جذب انرژی تابشی در نواحی فرابنفش و مرئی به وسیله اتم های خنثی در حالت گازی است. در یک تجزیه جذب اتمی عنصر مورد اندازه گیری باید به حالت عنصری کاهش یابد، تبخیر شود و در مسیر عبور تابش منبع قرار گیرد، جذب تابش انجام شده متناسب با میزان جذب پرتو تابش شده توسط نمونه متناسب است. در روشهای تجزیه ای مبتنی بر جذب اتمی انرژی انتقالات برای هر عنصر منحصربه فرد است و خطوط جذبی بسیار باریکی دارند.
ویژگی های طیف سنجی جذب اتمی
- یک روش ارزیابی با حساسیت بالا و حد تشخیص پایین است و این، امکان تشخیص و اندازه گیری کمی در ماتریسهای پیچیده را فراهم می سازد.
- دستگاه با مجهز بودن به مونوکروماتور به صورت گزینشی اندازه گیری ها را انجام میدهد.
- با محدوده دینامیکی گسترده این دستگاه، میتوان عناصر را در یک محدوده غلظت وسیع از ppb تا درصد اندازهگیری را انجام داد.
- ویژگی تصحیح زمینه این دستگاه برای حذف تداخل‌های طیفی است که نتایج اندازهگیری دقیق و قابل اطمینان را تضمین می‌کند. این ویژگی، هم‌پوشانی طیفی ناشی از اثرات ماتریس یا دیگر گونه‌های تداخلی را جبران می‌کند و در نتیجه، تعیین دقیق عناصر هدف را به همراه دارد.
تجهیزات آزمایشگاه طیف سنجی جذب اتمی به شرح زیر می باشد:
آزمایشگاه طیف سنجی معیار دانش پارس با مجهز بودن به دو دستگاه طیف سنجی جذب اتمی و همچنین با بهره مندی از کارشناسان و مدیران فنی متخصص و با تجربه، یکی از مجهزترین و کارآمدترین مراجع جهت ارائه خدمات آزمایشگاهی مطلوب و با کیفیت در زمینه انجام آزمون های کنترل کیفی و کمی در کشور به شمار می رود.
- دستگاه طیف سنجی جذب اتمی Perkin Elmer Aanalyst 800 مجهز به تصحیح زمینه زیمان و قابلیت اندازه گیری در در محدوده طول موج ۱۹۰ تا ۹۰۰ نانومتر که انواع اتم سازها در این دستگاه عبارتند از:
- شعله: در این اتم ساز نمونه به درون شعله گازی مه پاشی می شود. نمونه به صورت قطرات ریز در ناحیه پایه شعله وارد شده و با تبخیر آب نمونه، نمونه به صورت ذرات جامد وارد ناحیه مخروط داخلی می شود. در ناحیه مخروط داخلی نمونه به حالت اتمی تبدیل می شود و تحریک و جذب در این ناحیه اتفاق می افتد، سپس اتمها وارد ناحیه واکنش میشوند و تشکیل اکسید می دهند.
- کوره گرافیتی: در کوره، نمونه درون تیوب گرافیتی تزریق و دما بالا برده میشود و نمونه طی برنامه دمایی تعریف شده خشک شده، خاکستر سازی انجام میشود و در نهایت اتمی شدن اتفاق می افتد.
- هیدرید: یکی از حالت های مورد استفاده از تکنیک هیدرید، بخار سرد(Cold Vapour) میباشد و برای اندازه گیری جیوه مورد استفاده قرار میگیرد بدین صورت که بورهیدرید با عنصر مورد اندازه گیری واکنش داده و به صورت بخار در مسیر عبور نور قرار می گیرد.
- دستگاهScientific Buck مدل 210VGP: این دستگاه نیز مجهز به اتم سازهای شعله، کوره گرافیتی و سیستم هیدرید می باشد.
کاربرد ها
اندازه گیری طیف گسترده ای از عناصر طبق استاندارد های بین المللی و ملی بر روی فرآورده های مختلف از قبیل:
- مواد غذایی
- آب و پساب
- خوراک و فرآورده های دام و طیور
- فرآوردههای دارویی
- خاک
- مواد معدنی
- آلیاژها
- هوا
- فرآورده های کشاورزی
عناصر قابل اندازهگیری در آزمایشگاه طیف سنجی جذب اتمی (AAS)
- طلا (Au)
- منگنز (Mn)
- آنتیموان (Sb)
- کادمیوم (Cd)
- لیتیوم (Li)
- باریوم (Ba)
- کبالت (Co)
- سیلیسیوم (Si)
- سرب (Pb)
- سدیم (Na)
- آلومینیوم (Al)
- آهن (Fe)
- قلع (Sn)
- جیوه (Hg)
- کلسیم (Ca)
- تیتانیوم (Ti)
- مس (Cu)
- سلنیوم (Se)
- منیزیم (Mg)
- وانادیوم (V)
- روی (Zn)
- مولیبدن (Mo)
- کروم (Cr)
- نیکل (Ni)
- نقره (Ag)
- آرسنیک (As)
- پتاسیم (K)